Strona główna > Muzeum Wsi Opolskiej > Beacon YourWay Plus: Kościół z Gręboszowa

Kościół z Gręboszowa, 1613 rok

Został wzniesiony przez ewangelików na początku XVII wieku. Fundatorem był ewangelicki baron Cyprian Kottuliński, ówczesny właściciel wsi, który ufundował dzwon do kościoła sygnowany datą 1613 rok. Kościół jest zbudowany z modrzewiowych bali w konstrukcji zrębowej, z dostawioną później od zachodu wieżą konstrukcji słupowo-ryglowej. Jeden z czterech zachowanych do dzisiaj na Śląsku Opolskim drewnianych kościołów salowych, to znaczny kościołów o typowo ewangelickim rozplanowaniu wnętrza - bez wydzielonego architektonicznie prezbiterium. Do ściany nawy od strony północnej przylega zakrystia i obudowane wejście prowadzące na empory. W 1653 roku kościół został przejęty przez katolików. Stało się to po zakończeniu wojny trzydziestoletniej, zgodnie z potwierdzoną wówczas zasadą: „Cuius regio, eius religio” (czyj kraj, tego religia). Wyznanie panującego obowiązywało także poddanych. Kościół był odnawiany kolejno w latach: 1816, 1854 i 1886. Po wybudowaniu w Gręboszowie nowego kościoła murowanego (1897-1899) kościół drewniany stał się kaplicą cmentarną. Z czasem przestał być użytkowany i już przed II wojną światową był częściowo zrujnowany. W trakcie wojny ówczesny ksiądz wikariusz założył dla młodzieży katolickiej świetlicę pod nazwą „Stary kościół” z siedzibą w tymże drewnianym kościele, co odwlekło proces jego niszczenia.

Obecnie na wyposażenie kościoła składają się zarówno elementy wnętrza kościołów katolickich, jak i ewangelickich. Kościół z Gręboszowa, podobnie jak wiele innych na Śląsku, przechodził zmienne koleje losu, raz będąc w posiadaniu katolików, raz protestantów. Jednak raczej nie zdarzało się, aby przejmujący kościół katolicy lub ewangelicy pozbywali się przedmiotów liturgicznych innego wyznania - najczęściej funkcjonowały one obok siebie, służąc raz katolikom, innym razem protestantom.

Jedynym, oryginalnym elementem wystroju wnętrza, przeniesionym wraz z kościołem, jest późnorenesansowa ambona z początków XVII wieku z polichromia wykonana techniką szablonową. Najważniejszym elementem wyposażenia kościoła jest ołtarz pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej, który do Muzeum został sprowadzony z Groszowic. Ołtarz w całości wykonany z drewna, polichromowany, złocony i srebrzony, zawiera płaskorzeźbione sceny z życia św. Katarzyny. Jak głosi łaciński napis umieszczony na gzymsie wieńczącym, ołtarz został wystawiony w 1632 roku przez Georga Skopka, opolskiego dostojnika kościoła katolickiego.

Stojąca obok ołtarza XVIII-wieczna rzeźba przedstawia św. Jana Nepomucena. Obok figury świętego znajduje się XIX-wieczna loża kolatorska, będąca miejscem honorowym przeznaczonym dla kolatora, czyli opiekuna i dobroczyńcy kościoła.

Na ścianie zachodniej nawy kościoła zawieszone są niezwykle rzadko spotykane epitafia chłopskie z przełomu XVIII i XIX wieku, pochodzące z ewangelickiej kaplicy cmentarnej z Ligoty Górnej k/Kluczborka, wszystkie poświęcone przedwcześnie zmarłym dzieciom. Na ścianach kościoła zawieszono również obrazy olejne i oleodruki, m.in. wizerunek św. Katarzyny, patronki kościoła z Gręboszowa oraz XIX wieczną drogę krzyżową

W zakrystii znajduje się szafa na paramenty kościelne (przedmioty służące do celów liturgicznych) oraz szafa ubraniowa, obie bogato dekorowane malarskim ornamentem roślinnym.

Kościół otoczony jest drewnianym ogrodzeniem z bramą główną usytuowaną naprzeciwko wejścia do wieży oraz bramką boczną naprzeciwko wejścia bocznego. Wokół świątyni rozlokowane są mogiły, prezentujące dawne formy nagrobków, występujących na wiejskich cmentarzach Śląska Opolskiego. Mogiły obsadzone są barwinkiem i bluszczem. Przy nich znajdują się zabytkowe żeliwne płotki z różnymi formami żeliwnych krzyży, kopie dawnych krzyży drewnianych oraz oryginalne nagrobki kamienne z cmentarza ewangelickiego z Ligoty Dolnej.

Komunikat w języku polskim

Komunikat w języku angielskim

Komunikat w języku niemieckim